Laat alle tongen klinken!

De brochure “Laat alle tongen klinken”  (versie 4.1) met "Basisinformatie over het harmonium" van Gerard Zwart  bevat meer dan 90 pagina's en kun je als een compleet boek op A4 beschouwen.
Het is een brochure voor iedereen: van leken die nog niet eerder bekend waren met het harmonium tot mensen, die verder zijn dan de eerste kennismaking en nu meer willen weten.
Ook mooi om aan vrienden of familieleden te geven, die nog niet eerder van een harmonium gehoord hebben.
In eenvoudige taal en lekker luchtig gehouden komen de volgende onderwerpen ter sprake:

• Het harmonium in onze tijd
• De geschiedenis en ontwikkeling van diverse tongeninstrumenten
• De eigenschappen van de verschillende harmoniums
• Het harmonium in de muziekpraktijk
• Een beeld van de toekomst .

Deze brochure kost NIETS, hij is dus GRATIS, alleen het afdrukken (in kleur aanbevolen) kost wat papier en inkt! 

Over Mustel: 1 De familie Mustel

De Zwitser Mark Richli is een veelzijdig musicus...èn harmoniumkenner. Voor degenen, die een beknopt artikel van slechts 2 pagina's (wel in het Duits!) willen lezen over de familie Mustel is dit van harte aanbevolen.

Naast de beroemde Victor Mustel komen ook zijn zoons en kleinzoon aan bod. Mustel maakte de 'Rolls Royces' onder de harmoniums: het Harmonium d'Art (Kunstharmonium) en was ook de uitvinder van de Celesta.
De Orgue-celesta is een combinatie van die twee en bestaat in verschillende uivoeringen van 2 en 3 klavieren!

Mark Richli wordt van harte bedankt voor dit nuttige artikel!

Catalogus Mustel 1910

De harmoniums van Victor Mustel behoren tot de creme de la creme van de harmoniums.

Vooral het Kunstharmonium mag als de absolute top beschouwd worden!

Victor Mustel (geboren in 1815) overleed in 1890, maar daarmee kwam geen einde aan zijn bedrijf; het werd voortgezet door zijn zonen Charles (1840-1893) en Auguste (1842-1919) en zijn kleinzoon (zoon van Auguste) Alphonse (1873-1936).

Het Kunstharmonium kreeg enkele varianten. Onder andere gecombineerd met de Celesta, een uitvinding van Victor Mustel. De Celesta is een toetsinstrument met klokjes.

Victor Mustel maakte dus een combinatie-instrument van Kunstharmonium met Celesta op een 2e klavier: het Orgue-Celesta.

Zijn zonen bouwden het programma verder uit, zoals uit deze catalogus uit 1910 blijkt.

L'Orgue-Expressif ou Harmonium, Tome I

Dit is een uitgebreide brochure (beter: boek!) in pdf die Alphonse Mustel in 1903 uitgaf. Een fascimile maar wel in de Franse taal, maar wanneer je die machtig bent heb je hier een terdege naslagwerk aan.
(Overigens: het boek is ook in een hardcover leren band nieuw te bestellen (b.v. bij Amazon) voor enige tientallen USD).

In deze brochure komen vrijel alle (technische) aspecten rond het harmonium aan bod en worden ook de registers en hun eigenschappen besproken.

L'Orgue-Expressif ou Harmonium, Tome II

Opnieuw een brochure/boek van Alphonse Mustel, de zoon van Victor Mustel. Ook dit is een facsimile in het Frans; het vervolg op band I, maar nu wordt ingegaan op speelmethodes, compleet met muziekvoorbeelden.

Via Crucis van Franz Liszt

een bespreking door Peter Herkemey

Franz Liszt kennen we vooral als componist van virtuoze pianowerken. In de 19e eeuw was hij een “popster avant la lettre”: famoeus om zijn indrukwekkende pianorecitals, waarbij hij de harten van veel vrouwen sneller deed kloppen.

Maar op latere leeftijd gooide hij het roer radicaal om: hij werd priester en maakte ingetogen, meditatieve muziek. Geen bladzijden meer, die zwart zien van vele honderden noten, maar sobere muziek, waarbij elke noot op een weegschaaltje gelegen moest hebben voor die de partituur in mocht. Zoals de Via Crucis - uitvoerbaar met piano, orgel of...harmonium. Peter Herkemij heeft een essay over de Via Crucis van Liszt geschreven. Daarin wordt ook geschreven over de Amerikaanse harmoniumfabrikant Mason & Hamlin, die (mede) door Liszt van enorme invloed was op de Europese harmoniummarkt!

Wat ons te wachten zou kunnen staan...

Nadenken over een nieuwe toekomst voor het harmonium.
Wat als er in het interbellum van de 20e eeuw geen terugval op gang was gekomen voor het harmonium, maar dat de ontwikkelingen door waren gegaan?
Hoe zou een harmonium dan doorontwikkeld kunnen zijn?

Het zou misschien geleid kunnen hebben tot een "harmonium 2.0".
Mogelijk ook met computergestuurde toepassingen.
Geïnspireerd op het Utopa-orgel in het Orgelpark in Amsterdam, zou je dan kunnen denken aan een "hyperharmonium".

De meest opmerkelijke eigenschap van de toonbron van het harmonium, de doorslaande tong, is zijn bijzonder expressieve kwaliteit.
En met moderne digitale middelen zou dat optimaal uitgebuit kunnen worden.

Een akoestische synthesizer? Een uitdaging...
...nu nog een instantie of een persoon die de handschoen durft op te pakken!

De speeltafel van het Utopa-orgel in het Orgelpark in Amsterdam